100
Dużo wiemy o jajach i dzielimy się tą wiedzą w sposób łatwy i przystępny. Jaja od wielu lat zajmują ważne miejsce w diecie człowieka. Jajo jest „kapsułą zdrowia” pełną wartości odżywczych: najlepiej przyswajalnego białka, minerałów i witamin, niezbędnych w zbilansowanej diecie, potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Obalamy mity o złym cholesterolu i chowie kur.
WIELKANOC TO ŚWIĘTO, Z KTÓRYM NAJBARDZIEJ KOJARZY SIĘ JAJO. CO, JEŚLI NIE ONO – SYMBOL ODRODZENIA ORAZ WITALNOŚCI – PASUJE LEPIEJ DO WIOSENNEGO CZASU, KIEDY ŚWIAT BUDZI SIĘ DO ŻYCIA PO ZIMOWYM LETARGU? ZOBACZ, JAKĄ SYMBOLIKĘ NIESIE ZA SOBĄ TEN ZDROWY PRZYSMAK I W JAKI SPOSÓB WYKORZYSTYWANY JEST W RADOSNE WIELKANOCNE DNI.
Dla pogan jajo oznaczało powrót wiosny, kiedy cykl ziemi zataczał koło. Słowianie z jego pomocą czcili boga słońca. Wierzyli, że jajo uchroni ich przed złem, śmiercią oraz chorobami. Wiele pierwotnych ludów wierzyło, że Bóg uformował wszechświat na kształt i podobieństwo wielkiego jaja. Jak ważne jest ono dla nas dzisiaj?
Religia jeszcze bardziej umocniła znaczenie jaja w kulturze. Kurczak przebijający skorupkę, by w końcu wydostać się na zewnątrz, stał się dla chrześcijan symbolem zmartwychwstania oraz zwycięstwa życia nad śmiercią. W okresie wielkanocnym jaja z początku barwiono na czerwono, bo kolor ten symbolizował krew Chrystusa. W Rumunii wierzono nawet, że kiedy ludzie przestaną używać czerwieni do ich zdobienia, wtedy nastąpi koniec świata. Dziś jesteśmy bardziej odważni, a w technikach dekorowania jaj można przebierać.
Na najstarszych polskich wielkanocnych jajach wzór rysowano roztopionym woskiem, a następnie wkładano je do barwnika – np. łupin cebuli, które nadawały im brunatnoczerwoną barwę. Tak właśnie powstają pisanki, czyli ozdobne jaja, po których „pisze się” woskiem. Dziś używamy tego słowa dwojako, bowiem pisanka to również ogólna nazwa, którą określa się zwyczajowo wszystkie ozdobione jajka. Kraszanka natomiast to jednobarwne jajo, dawniej farbowane jedynie naturalnymi metodami. Jeśli na kraszance wydrapiemy ostrym narzędziem wzór, powstanie drapanka. Kiedy okleimy je motywami roślinnymi, włóczką czy papierowymi elementami, otrzymamy oklejanki lub nalepianki. W dzisiejszych czasach możliwości mamy bez liku. My polecamy naturalne barwienie.
W Wielką Sobotę Polacy zwyczajowo udają się na tradycyjne święcenie pokarmów.
Koszyki z tradycyjną święconką zanosimy do świątyni przystrojone wstążkami i gałązkami bukszpanu wypełnione symbolicznymi potrawami. Zawsze znajdziemy w nich chleb, sól, kawałek wędliny oraz kilka pisanek symbolizujących życie. Koszyk ze święconką zajmuje następnego dnia honorowe miejsce na świątecznym stole. Śniadanie wielkanocne rozpoczyna się od podzielenia się święconym jajem, co bliskie jest wigilijnemu zwyczajowi łamania opłatka. Jajo pełni rolę podarunku, życzeń zdrowia oraz pomyślności, a także odradzającego się wiosną życia.
Po śniadaniu w wielu polskich domach gra się w wielkanocne gry z jajem w roli głównej. Bardzo popularna jest walatka. Dwie osoby stukają się gotowanymi na twardo jajami, które trzymają w dłoni. Wygrywa ten, kto zbije jajo przeciwnika. Znaną zabawą jest również turlanie pisanek łyżką po stole.
Chowanie jaj czekoladowych to tradycyjna zabawa dla dzieci, popularna szczególnie w Anglii oraz Francji. Czekoladowe jaja chowa się w domu lub ogrodzie, a zadaniem najmłodszych jest znalezienie wszystkich ukrytych skarbów. Często są one puste w środku, by można było w ich ukryć drobne podarki. W tradycji skandynawskiej przyjęło się, że dzieci w Wielką Sobotę przebierają się za czarownice i odwiedzają okoliczne domy, by otrzymać słodki poczęstunek – najczęściej właśnie czekoladowe czy marcepanowe jaja. Bułgarzy zaczynają zabawę już w Wielki Piątek, kiedy rozbijają jaja wielkanocne o mury świątyni, co ma przynieść szczęście. Pierwsze jajo, które zostanie rozbite w ten sposób jest jednocześnie pierwszym jajem spożytym w Niedzielę Wielkanocną na znak końca Wielkiego Postu.
Poznaliśmy stare tradycje, zabawy, obrzędy, sposoby zdobienia, a przecież jaja to również nieodłączny składnik wielkanocnego menu! Przygotowujemy je w różnych postaciach – na twardo, faszerowane czy sałatkach. Sprawdźcie nasze przepisy, żeby zobaczyć, jak można urozmaicić wielkanocne menu.
Na całym świecie możemy spotkać się z wieloma tradycjami wielkanocnymi. Niektóre będą podobne do naszych, inne mogą nas bardzo zaskoczyć. Jedno jest pewne – w tym czasie wszędzie na stołach i w sercach królują jaja. I my również życzymy jajecznych świąt!
